Zatrudnienie

Główną zasadą jest, że pracownik powinien być zatrudniony na czas nieokreślony. Zawsze należy zawrzeć pisemnną umowę o pracę, bez względu na długość stosunku pracy czy wymiar etatu.  

Jeśli strony umówiły się na okres próbny, należy to sformułować pisemnie; okres próbny nie może przekraczać sześciu miesięcy.  

Pracodawca ma obowiązek powiadamiać pracowników o wolnych stanowiskach w zakładzie pracy. Pracodawca prywatny może w zasadzie sam decydować kogo chce zatrudnić, zabroniona jest natomiast dyskryminacja poszczególnych grup. Kompetencje kierownicze pracodawcy ogranicza także ustawowe prawo pierwszeństwa. W sektorze publicznym nabór pracowników regulowany jest również poprzez inne ustawy oraz umowy zbiorowe (jak na przykład Ustawa o urzędnikach administracji państwowej, Ustawa o postępowaniu administracyjnym czy główna umowa zbiorowa).     

Konkretne rady - pracownik

  • Domagaj się umowy o pracę w wszystkich stosunkach zatrunienia.
  • Jeśli pracodawca chce zatrudnić Cię na czas określony, poproś o uzasadnienie, jeśli są jakieś niejasności.
  • Sprawdź, czy uzasadnienie pracodawcy spełnia warunki stawiane przez norweski Kodeks pracy, czyli "arbeidsmiljøloven".

Zatrudnienie na czas określony

Zatrudnienie na czas określony to stosunek pracy zawarty na umówiony okres czasu lub o charakterze tymczasowym. Aby można było zatrudnić kogoś na czas określony, spełnione muszą być następujące warunki:  

  • Jeśli wymaga tego charakter danego stanowiska, a wykonywana praca różni się od regularnych działań zakładu pracy. Na przykład praca sezonowa lub praca przy projekcie. Regularnych, bieżących zadań przedsiębiorstwa nie należy wykonywać zatrudniając pracowników tymczasowych.     
  • Praktyki. To prace, które są instruktażem lub przyuczeniem w jakiejś dziedzinie zawodowej; chodzi tu o sytuację, która przekracza ramy zwykłego instruktażu wymaganego do obsadzenia danego stanowiska.  
  • Zastępstwa. Praca w zastępstwie jednego lub kilku pracowników. Musi tu zaistnieć faktyczna sytuacja zastępstwa, jak na przykład zastępstwo z powodu choroby, zastępstwo z powodu urlopu okolicznościowego lub urlopu wakacyjnego.        
  • Uczestnicy programów promujących zatrudnienie pod kierownictwem lub we współpracy z NAV.
  • Niektóre stanowiska w dziedzinie sportu – zawodnicy sportowi, trenerzy, sędziowie oraz inne stanowiska kierownicze w ramach organizacji sportowych.  
  • Praca w dziedzinie sztuki, badań naukowych lub sportu, zgodnie z umową zbiorową zawartą między krajowym związkiem zawodowym a pracodawcą. 

Stosunek pracy ustaje automatycznie w umówionym terminie, albo po wykonaniu umówionego zlecenia. 

Jeśli zatrudnienie na czas określony trwa dłużej niż rok, pracownik ma z reguły prawo do powiadomienia o terminie wygaśnięcia umowy o pracę, z miesięcznym uprzedzeniem.  

Pracownik tymczasowy zatrudniony nieprzerwanie w tym samym zakładzie pracy przez ponad cztery lata, uznawany jest za pracownika zatrudnionego na czas nieokreślony.   

Zakaz dyskryminacji

Norweski Kodeks pracy, arbeidsmiljøloven, zabrania dyskryminacji ze zwględu na płeć (zgodnie z Ustawą o równouprawnieniu), wyznawaną religię, kolor skóry, pochodzenie narodowe lub etniczne (zgodnie z Ustawą o dyskriminacji), poglądy polityczne, członkostwo w związkach zawodowych, orientację seksualną, niepełnosprawność lub wiek.    

Pracodawca nie może zasięgać informacji o poglądach osób szukających pracy, czy to w kwestiach politycznych, religijnych bądź kulturowych, ani o członkowstwie  w związkach zawodowych.   

Wyjątkiem będzie tu sytuacja, w której uzasadnia to charakter stanowiska, albo sytuacja, w której promocja konkretnych poglądów politycznych, religijnych bądź kulturowych jest jednym z celów działaności danego zakładu pracy, a obsadzane stanowisko jest kluczowe dla ich realizacji. To samo dotyczy informacji o orientacji seksualnej. Jeśli tego typu informacje będą wymagane, powinno to wynikać z treści ogłoszenia.  

Wyjątek od zakazu dyskryminacji ze względu na życie w związku homoseksulanym stanowi obsadzanie stanowisk związków wyznaniowych, w przypadku gdy w treści ogłoszenia sformułowano szczególne wymagania wynikające z charakteru stanowiska lub statutu danej organizacji.   

Konkretne rady: pracodawca

  • Zatrudniając pracowników na czas określony, upewnij się, czy spełniony jest wymagany warunek.
  • Przed naborem nowych pracowników sprawdź, czy obecni lub byli pracownicy zakładu nie mają prawa pierwszeństwa.
  • Sprawdź, czy zakład pracy podlega umowie zbiorowej/głównej umowie zbiorowej. Takie umowy regulują zazwyczaj zasady naboru pracowników. 

Prawo pierwszeństwa

Pracownicy zwolnieni w wyniku redukcji zatrudnienia mają prawo pierwszeństwa przy naborze do nowego stanowiska. 

Prawo pierwszeństwa obowiązuje tylko wtedy, gdy pracownik posiada kwalifikacje wymagane na danym stanowisku, oraz był zatrudniony w zakładzie pracy w ciągu ostatnich dwóch lat, przez okres w sumie nie krótszy niż 12 miesięcy.    

Prawo pierwszeństwa obowiązuje przez jeden rok od upływu okresu wypowiedzenia. Prawo pierwszeństwa nie obejmuje pracowników na zastępstwie.   

Prawo pierwszeństwa do zwiększenia wymiaru godzin mają rownież pracownicy zatrudnieni na niepełny etat, w sytuacji gdzie pracodawca decyduje się zatrudnić nowego pracownika. Prawo pierwszeństwa obowiązuje tylko wtedy, gdy pracownik posiada kwalifikacje wymagane na danym stanowisku, a zwiększony wymiar godzin nie przysporzy zakładowi pracy poważnych trudności.

Spory o prawo pierwszeństwa pracowników zatrudnionych na niepełnym etacie można wnosić do komisj spornej (tvisteløsningsnemda). 

Rola Arbeidstilsynet (Norweskiej Państwowej Inspekcji Pracy)

Arbeidstilsynet udziela porad i wskazówek z zakresu postanowień prawa w tej dziedzinie. W razie konfliktu możesz zasięgnać porady prawnej, ewentualnie zwracając się do organizacji zrzeszajacej pracowników, której jesteś członkiem.

Arbeidstilsynet może nakazać pracodawcy sformułowanie pisemnej umowy o pracę.